Η εξουσία των λέξεων

     Καθημερινά μιλάμε, διαβάζουμε και ακούμε. Οι λέξεις κυριαρχούν στη ζωή μας με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Καταλαβαίνουμε όμως; 

     Οι λέξεις επινοήθηκαν για να βοηθήσουν και να διευκολύνουν την καθημερινή μας επικοινωνία. Χωρίς αυτές τι θα κάναμε; Ακόμα θα μουγκρίζαμε ή θα ανάβαμε φωτιές για σήματα καπνού.Ευτυχώς, όμως, με την πολύτιμη βοήθεια του αλφαβήτου δημιουργήθηκαν οι λέξεις. Και έτσι ο καθένας μας λέει και δε σταματάει να λέει. Ποιος καταλαβαίνει όμως; Αυτό είναι άλλο θέμα!

     Σήμερα, ο καθένας που μιλάει, καταλαβαίνει τι λέει. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Οι άλλοι όμως το πιάνουν το νόημα; Σίγουρα και ο πομπός αλλά και ο δέκτης πρέπει να έχουν ένα κοινό επικοινωνιακό πλαίσιο. Να "μιλάνε την ίδια γλώσσα". Η παιδεία που έχει ο καθένας μας παίζει σημαντικό ρόλο στο να κατανοήσουμε τις λέξεις. Γιατί τουλάχιστον στην ελληνική υπάρχουν αρκετές λέξεις που δηλώνουν το ίδιο ακριβώς. "Με άλλα λόγια", που λένε.

     Υπάρχουν όμως και εκείνοι που έχουν κάνει τις λέξεις επάγγελμα. Αυτούς τους λέμε δημοσιογράφους. Αυτό που έχουν κληθεί να κάνουν είναι να χρησιμοποιούν τις λέξεις ώστε να μας ενημερώνουν και να μας πληροφορούν. Αυτομάτων ο λόγος τους αναφέρεται στο ευρύ κοινό. Και για να το πετύχουν αυτό χρησιμοποιούν, συνήθως, εκτός και αν αναφέρονται σε ειδικούς αναγνώστες, ένα λεξιλόγιο κατανοητό καθώς και εκφράσεις και λέξεις που ένας μέσου επιπέδου μόρφωσης αναγνώστης θα καταλάβαινε.

     Όμως, επειδή σήμερα, όλοι έχουν ένα όφελος από τα πάντα, έχουν ενταχθεί στο δημοσιογραφικό λόγο κάποιες γλωσσικές δομές και κάποιες στερεότυπες εκφράσεις. Και αυτό δε γίνεται για κανέναν άλλο λόγο από το να αποκτήσουν περισσότερη δύναμη οι πλέον ισχυροί της χώρας και οι πολιτικοί. Έτσι τα ΜΜΕ με το λόγο τους αποκρύπτουν ή υποδηλώνουν ιδεολογικές επιλογές. Γίνεται, λοιπόν, χρήση λόγιων λέξεων για την αποτύπωση της σοβαρότητας αλλά και της εγκυρότητας στο κείμενο, χρήση ορολογιών, λες και μιλάνε στους επιστήμονες ή τείνουν με μια παθητικοποίηση της γλώσσας να κρύβουν τους πραγματικούς δρώντες. Επίσης, χρησιμοποιώντας στερεότυπες εκφράσεις για κάθε είδους περίσταση, όπως π.χ. "τιμές-φωτιά" ή "πόλεμος στην ελληνική κοινωνία" και πάλι στοχεύουν στην ιδεολογική στράτευση. 

     Έχουμε, λοιπόν, από τη μια τους περισσότερους δημοσιογράφους να μας βομβαρδίζουν με ότι θέλουν εκείνοι να ακουστεί και από την άλλη όταν μια μικρή μερίδα πάει να πει την αλήθεια για να πέσουν επιτέλους οι μάσκες τους ασκείται ένας "πόλεμος" ή ακόμα και βία.

     Οι λέξεις σήμερα έχουν πολύ μεγάλη εξουσία και όποιος είναι σε θέση να τις χρησιμοποιήσει για να πετύχει το σκοπό του συνήθως το καταφέρνει. Ο δημοσιογραφικός λόγος έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο ώστε να λειτουργεί εις βάρος της πληροφορίας και αυτό γιατί όταν ο αναγνώστης ή τηλεθεατής πρέπει να ψάξει πίσω από τις λέξεις για να βρει το νόημα ακούγοντας παράλληλα ένα κατεβατό από στερεότυπες εκφράσεις και γλωσσικές καταχρήσεις τότε αυτό χάνεται. Ο αναγνώστης παρασύρεται από το χείμαρρο λέξεων και χάνει το πραγματικό νόημα της πληροφορίας. Έτσι, λοιπόν, καταφέρνουν να "περνάνε" τα μέσα αυτά που θέλουν. Όταν θα σταματήσει να γίνεται κάτι τέτοιο τότε η πραγματική ενημέρωση θα λάμψει αλλά παράλληλα θα "πέσουν" κεφάλια!